De Belastingdienst moet bij de aankoop van panden die oorspronkelijk voor bewoning zijn ontworpen en gebouwd, maar daarna een andere bestemming hebben gekregen, toch het verlaagde tarief van 2% overdrachtsbelasting gebruiken. Voorwaarde is wel dat het pand vrij gemakkelijk weer voor bewoning geschikt te maken is.
Tot dit oordeel komt de Hoge Raad in vier zaken waarin bezwaar wordt gemaakt tegen de heffing van 6% overdrachtsbelasting. In 2011 werd de overdrachtsbelasting verlaagd naar 2%, maar het tarief voor niet-woningen bleef ongewijzigd op 6%. Sindsdien wordt de fiscus overspoelt met vragen en rechtszaken waarin het juiste tarief ter discussie staat.
De Hoge Raad stelt nu dat een onroerende zaak geldt als woning, als deze voor bewoning is ontworpen en gebouwd. Ook als een pand na een mogelijke verbouwing met het oog op een andere bestemming dan wonen, vrij gemakkelijk weer voor bewoning geschikt te maken is. Wanneer de aard van een bouwwerk ondanks de definitie van de Hoge Raad toch niet geheel duidelijk is, kunnen ook eisen of beperkingen die publiekrechtelijke voorschriften leggen op het (gebruik van het) bouwwerk een rol spelen.
De verlaging van de overdrachtsbelasting voor woningen is inmiddels structureel geworden, alleen is het begrip woning in de wet niet omschreven. “Uit de wetsgeschiedenis heeft de Hoge Raad opgemaakt dat het de bedoeling van de wetgever was de verlaagde overdrachtsbelasting te laten gelden voor bouwwerken die naar hun aard bestemd zijn voor bewoning”, aldus de Hoge Raad.
In de vier zaken oordeelde de Hoge Raad over een tot kantoor verbouwde boerderij, een stadsvilla die geheel als kantoor in gebruik is, een woonhuis met een tandartspraktijk en een hospice met woonruimtes. Alleen laatstgenoemde moet toch 6% overdrachtsbelasting betalen, omdat dit pand als hospice is gebouwd. De Hoge Raad merkt dit pand aan als een verzorgingsinstelling en geen woning.