Voor het eerst sinds 2018 loopt de hypotheekrente weer iets op. Nagenoeg alle aanbieders voerden in april een renteverhoging door. Sommige met meer dan een half procent. Het ligt voor de hand om dit omslagpunt toe te schrijven aan de uitbraak van het coronavirus. Maar hoe ligt dat verband precies en welke rol speelt de Europese Centrale Bank hierin?
Het lijkt al een eeuwigheid geleden, maar in februari bereikte de hypotheekrente nog laagterecords. Je kon een hypotheek krijgen tegen 1,70% voor 30 jaar vast. Die verlagingen werden destijds toegeschreven aan het coronavirus. Het virus hield in februari vooral nog huis in China en Italië en beleggers zochten de veilige havens op, onder andere goud en staatsobligaties van - toen nog - stabiele landen. Dat zorgde bijvoorbeeld voor meer vraag naar Nederlandse Staatsobligaties en daarmee een verdere daling van de rente. Ook voor banken was er veel en goedkoop geld beschikbaar, waardoor zij hun hypotheekrente verder konden verlagen.
In maart waaide het virus ook over naar ons land en volgden de overheidsmaatregelen elkaar snel op. Op 6 maart overleed de eerste Nederlander aan de gevolgen van het virus. Op 9 maart moesten we stoppen met handen schudden en drie dagen later werd het echt serieus. Vanaf 12 maart moest Nederland zoveel mogelijk thuiswerken en grote evenementen werden verboden. Op 15 maart gingen de horeca en de scholen dicht. Nederland ging in een ‘intelligente lockdown’, al introduceerde Rutte die term pas op 23 maart toen alle evenementen werden verboden en ook ondernemers met contactberoepen de deuren moesten sluiten.
Medio maart begonnen de eerste aanbieders de hypotheekrente te verhogen. Die stijging kent twee oorzaken. De eerste is dat de marktrente heel voorzichtig stijgt. Iedereen ziet dat de overheden wereldwijd de komende periode enorm veel extra geld gaan lenen waardoor de vraag naar geld stijgt en daarmee de prijs van geld (de rente). De andere reden is dat banken in Nederland nog steeds de dominante hypotheekaanbieders zijn. En met name de grootbanken worden nu tegelijk geraakt door drie factoren: i) bedrijven kunnen door alle maatregelen hun schulden niet meer terugbetalen waardoor de banken verliezen leiden en op hun eigen vermogen interen; ii) de beurskoersen zijn gedaald waardoor banken geen toegang hebben tot het aantrekken van nieuw kapitaal; en iii) veel bedrijven trekken nu hun liquidietitsfaciliteiten bij de bank vol en ook de bank zelf wil meer cash aanhouden. Deze drie factoren zorgen ervoor dat de mogelijkheid om nog volop hypotheken aan te bieden bij de banken is afgenomen. En net als in de vorige crisis is het verhogen van de rente het middel voor banken om minder geld te verstrekken.
Op dezelfde dag dat de hypotheekrentes hier stijgen, kondigde de ECB een noodpakket van 750 miljard euro aan. De geldpersen staan aan en met dit geld gaan ze in Frankfurt zo nodig de leningen van Europese overheden en bedrijven kopen. Dat doet de ECB om de rente laag te houden. Immers de toenemende vraag naar geld drijft de rente omhoog. Maar de toezegging van de ECB om leningen op te kopen, drijft de rente weer naar beneden. Mario Draghi, de voormalige president van de ECB, deed met zijn belofte tijdens de kredietcrisis van 2008 om alle leningen op te kopen bijna eigenhandig de stijging van de rente teniet. Een mogelijk bijeffect van het huidige noodpakket van de ECB kan dus zijn dat de marktrente laag blijft en daardoor de stijging van de hypotheekrente drukt.
De coronacrisis is zeker nog niet voorbij en niemand weet hoe het verder gaat verlopen. Dat maakt voorspellingen redelijk zinloos. Beter is het om voorbereid te zijn op alle mogelijke scenario’s. Als de marktrente op dit niveau blijft, gaat de hypotheekrente misschien wel een beetje stijgen doordat banken minder hypotheken willen en kunnen verstrekken. Als de ECB en andere centrale banken er niet in slagen om de marktrente laag te houden, zal ook de hypotheekrente verder gaan stijgen.
Met de coronacrisis kwamen vorige maand opeens coronaclausules in koopcontracten te staan. Deze clausules geven kopers en verkopers de mogelijkheid om wat extra zekerheid te krijgen in onzekere tijden. Welke mogelijkheden zijn er allemaal? Met hulp van advocaat Tosca Deenik van Köster Advocaten en Sandra Kers van VBO Makelaars zetten we opties op een rij.
De hypotheekadviseur van de maand april is Marco Vonk (33) van De Hypotheker in Hilversum. Met een achtergrond in klachtenafhandeling bij grote financiële partijen, is hij drie jaar geleden overgestapt naar de ‘andere kant’ en hypotheekadviseur geworden.
In maart 2020 leek Nederland aan de vooravond van een recessie te staan. Die voorspellingen bleken niet te kloppen: na een krimp van 8,4% in het tweede kwartaal, groeide de economie in het derde kwartaal met 7,7%. De groei hield aan, maar blijft dat met hoge inflatie en oorlog in Europa zo? En wat betekent een recessie voor de huizenprijzen?
Recordbedragen aan de pomp, halve maandsalarissen aan verwarmingskosten: de brandstofprijzen hielden Nederland in de greep de afgelopen maanden. Hoe reageren huizenprijzen op brandstofperikelen?