Je zou maar jong zijn en op zoek naar een huis. Dat is geen pretje. Afgelopen weken werden er in de media heel wat noodklokken geluid. Starters zijn ontevreden over hun woonsituatie en steeds meer jonge huizenzoekers kunnen geen kant meer op. Soms zijn ze gedwongen om tot in lengte van dagen bij hun ouders te blijven wonen. Kortom, het is een nachtmerrie.
Wat is het probleem? Veel jongeren vallen overal net buiten. Ze hebben geen vast contract, waardoor ze geen hypotheek kunnen krijgen, ze verdienen te veel voor een sociale huurwoning, maar te weinig om iets op de vrije markt te kunnen huren. Of ze huren uit pure wanhoop wel op de vrije markt, maar betalen meer dan de helft van hun inkomen aan huur.
De kans is aanwezig dat starters op die huurmarkt particulieren tegenkomen die een huis hebben gekocht voor de verhuur, buy-to-let. Voor deze groep is beleggen in vastgoed erg aantrekkelijk met de huidige hoge huurprijzen en lage hypotheekrente. Beleggen in woningen is ook nog eens gemakkelijker geworden, dankzij de nieuwe hypotheek van Woonfonds. Een vreemde situatie. Woningen die eigenlijk gekocht zouden moeten worden door starters, worden nu gekocht door particulieren, die het vervolgens verhuren aan diezelfde starters. Jongeren worden zo gedwongen om tegen veel te hoge maandlasten te wonen.
Dat het ook anders kan, leren onze buren. Duitsland kent een relatief grote huurmarkt omdat je voor het kopen van een woning tussen de 20 en 25 procent eigen geld moet meenemen. De starter is er dus met gemiddeld 35 jaar wat ouder dan bij ons. In Duitsland gaan betaalbare huurwoningen wel heel goed samen met blije (particuliere) beleggers. De huren worden gereguleerd door middel van de Mietspiegel, een methode waarmee de hoogte van de huur wordt vastgesteld. Daarnaast heeft de Bondsregering in 2015 een nieuwe wet aangenomen, waarin de stijging van de huurprijzen in de vrije sector wordt beperkt. Dit belet beleggers niet op grote schaal in de woningmarkt te investeren. Het grootste deel van de particuliere huurmarkt in Duistland (60 procent) is in handen van individuele beleggers en familiefondsen. De rest is eigendom van pensioenfondsen en verzekeraars. Tussen 2007 en 2015 maakten zij hogere totaalrendementen dan in de kantoren-, winkel- en bedrijfsmarkt werden behaald.
Misschien is de vrije huurmarkt niet het probleem, maar juist de oplossing.
Voor wie de afgelopen weken het nieuws heeft gevolgd, lijkt het wel alsof het helemaal de verkeerde kant op gaat met de woningmarkt. We bouwen te weinig huizen, starters komen nooit meer aan een woning en makelaars waarschuwen voor een vastlopende woningmarkt. Wat een contrast met pakweg zeven jaar geleden. Toen waren we allemaal depressief omdat niemand een huis kocht. De geschiedenis is snel vergeten, zo blijkt maar weer.
De hypotheekmarkt anno 2017 brengt mooie dingen, zoals een historisch lage rente en nieuwe, succesvolle aanbieders. Maar er zijn ook zorgen. Rik Op den Brouw, lid van de raad van toezicht van het Nederlands Hypothekenfonds waarmee MUNT Hypotheken gefinancierd wordt: “Er komen grote kostenposten aan voor een deel van de Nederlandse huizenbezitters.”
Huizenkopers zijn slecht op de hoogte van ontbindende voorwaarden, meldde de Hypotheker onlangs. Slechts 70 procent neemt een voorbehoud financiering op in het koopcontract. Het percentage dat een voorbehoud bouwkundige keuring opneemt is zelfs maar 28 procent. VBO Makelaar wil dat de bouwkundige keuring een voorwaarde voor financiering wordt. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie ziet er wel wat in om de notaris eerder in het verkoopproces te betrekken.
Hoe lang heeft een huiseigenaar nog recht op hypotheekrenteaftrek? Het kan door de complexe regelgeving een ingewikkelde vraag zijn. De Vereniging Eigen Huis vermoedt dat adviseurs er fouten mee maken en wil daarom dat de Belastingdienst op aanvraag inzicht geeft.