“Het hele sociale stelsel moet op zijn kop”

Veel onzekerheid maar juist daarom heel hard nodig

Volgens Mark van Dam (Partners in Planning) zijn zelfstandigen soms huiverig voor een AOV omdat het onzeker lijkt wat en wanneer er wordt uitgekeerd. Toch ziet hij deze verzekering als een belangrijke basis, ook om risico’s voor de hypotheek af te dekken. “Het is niet altijd makkelijk om over een AOV te praten omdat niemand zit te wachten op ziekte, maar ook omdat je nooit weet of, en in welke mate, je arbeidsongeschikt wordt.”

Het vooroordeel dat er veel te weinig wordt uitgekeerd door verzekeraars, herkent Van Dam overigens in de praktijk helemaal niet. Verzekeraars kijken in het geval van arbeidsongeschiktheid feitelijk naar wat er aan de hand is en de regels voor het uitkeren zijn relatief duidelijk. Het enige wat ook hier soms leidt tot onduidelijkheid is de mate van arbeidsongeschiktheid.

Van Dam benadrukt ook dat verzekeraars preventief, of in een vroeg stadium van ziekte, best willen bijdragen aan tijdelijk minder werken om ergere situaties te voorkomen. “Ik zie dat vooral bij burn-outs, beroepsziekte nummer één,” vertelt Van Dam. “Verzekeraars weten dat het goed is om zo snel mogelijk financiële ruimte te creëren, om te voorkomen dat een burn-out zo uit de hand loopt dat het een langdurige ziekte wordt.”

Alternatieven voor de AOV zijn wat van Dam betreft op dit moment niet nodig. “Ik zie wel eens mensen die ook deelnemen aan een broodfonds, maar die bieden op preventief vlak vaak relatief weinig alternatieven voor de AOV.”

Hoog tijd voor verandering

Sascha Janssen is arbeidsrechtadvocaat (JENS advocaten) en opjutter (ambassadeur) bij de Werkvereniging, volgens haar moet het hele systeem omtrent arbeidsongeschiktheid en sociale zekerheid op de schop. Terwijl de manier van werken en de behoeftes van werkenden de afgelopen circa 15 jaar aanzienlijk zijn veranderd, blijft passende regelgeving hieromtrent hopeloos uit, vindt Janssen. ”Het is hoog tijd voor verandering.”

Janssen vindt dat de huidige AOV’s erg duur zijn en als je al een ziekte of ‘gebrek’ hebt, word je vaak uitgesloten, in tegenstelling tot de werknemersverzekeringen waar iedereen toegang tot heeft. Ondertussen hebben veel zzp'ers alternatieven voor een AOV volgens Janssen. “Deze groep zorgt bijvoorbeeld dat de hypotheek zo snel mogelijk wordt afgelost om woonlasten te beperken, of mensen bouwen een buffer op; zelf of via een broodfonds.”

Dat er een bepaalde verplichting komt voor de sociale zekerheid van zzp'ers vindt Janssen niet verkeerd, mits er een opt-out is voor zelfstandigen die het arbeidsongeschiktheidsrisico zelf al afgedekt hebben. Dat is vaak anders voor de mensen die min of meer gedwongen als zzp'er werken in bijvoorbeeld de zorg of de bouw. “Het is sowieso belangrijk dat we dan eindelijk eens verder kijken dan de contractvorm”, vindt Janssen. “Wat mij betreft gaat het hele sociale stelsel op de kop en kijken we naar de situatie van de persoon en niet naar de contractvorm om te bepalen hoe we de sociale zekerheid inrichten.”

Daarbij moet volgens Janssen het solidariteitsbeginsel niet uit het oog verloren worden. Dat kan bijvoorbeeld door een minimum ondergrens voor de sociale zekerheid. “De rest kan dan zelf worden bijverzekerd als mensen dat willen.”

De kennistest van september gaat over arbeidsongeschiktheid. Speel hier mee!