Gluren bij de buren: Nederland aan de Ikea-hypotheek?

Zweden is natuurlijk meer dan zelfbouwmeubels en vikingverhalen. Het uitgestrekte land heeft een oppervlakte van 450.295 km² en bijna tien miljoen inwoners. Ruimte zat voor koopwoningen en bijbehorende hypotheken.

Een huis, of toch liever een bostadsrätt?

Als we de laatste hypotheekcijfers van de Zweedse bankenvereniging erop na slaan, valt één ding direct op. Hier worden niet alleen de ‘normale’ hypothecaire leningen genoemd, maar ook de zogenaamde bostadsrätt, of tenant-owned appartements.

Bij een bostadsrätt wordt eigenlijk het appartementsrecht in een appartementencomplex, of flatgebouw gekocht. Tegelijkertijd wordt de koper ook lid van de bewonersvereniging en krijgt daar dus een aandeel in. Voor het eigendom van het appartement wordt een vaste prijs betaald, en aan de vereniging wordt een vast bedrag afgedragen voor het lidmaatschap. Dit alles is vergelijkbaar met ons systeem van de Vereniging van Eigenaren (VvE). De bostadsrätt is verantwoordelijk voor het gemeenschappelijk onderhoud en beheer. Daarbij bepaalt de vereniging welke nieuwe leden al dan niet worden toegelaten tot de bostadsrätt.

Voor zowel een huis, als een bostadsrätt kan een hypotheek worden afgesloten. Bij een lening voor de aankoop van een bostadsrätt, wordt over het algemeen een hogere rente gerekend. Die lag in 2019 op 6,8%. Bij gewone hypotheken lag de rente op 4,6%. Blijkbaar ziet men de bostadsrätt als een aanzienlijk hoger risico.

Geen huizencrisis?

Regelmatig wordt aangenomen dat Zweden niet echt een huizencrisis heeft gehad. Dat is niet helemaal waar, want er is wel degelijk een ‘dip’ geweest. Dit heeft vooral te maken met de strengere (Europese) regelgeving die ook in Zweden werd ingevoerd. In 2016 werd bijvoorbeeld de maximale aflossingstermijn van Zweedse hypotheken teruggebracht van 140 jaar naar 105 jaar. Deze strengere voorwaarden hadden volgens sommigen de toenmalige ‘huizenbubbel’ kunnen laten knappen, door de hogere maandlasten die hiermee gepaard gingen. Uiteindelijk vielen de consequenties relatief mee en stabiliseerde de Zweedse huizenmarkt weer.

Lange looptijd

Hoewel deze destijds is teruggebracht, is de (maximale) looptijd van 105 jaar nog relatief lang vergeleken met Nederland. Echter, volgens sommige partijen zou zo’n lange looptijd ook in Nederland niet misstaan. Vereniging Eigen Huis stelde onlangs nog voor om de looptijd van aflossingsvrije hypotheken te verlengen naar 75 jaar. Op deze manier zouden senioren minder snel in de problemen komen.

(Extra) veel nieuwbouw

Een ander opvallend punt is dat er in Zweden flink wordt geïnvesteerd in nieuwbouw. Iets wat ook in Nederland de ambitie is. Al een aantal jaren worden in Zweden steeds meer nieuwe woningen gebouwd. Met een piek in 2017 toen er in één jaar werd begonnen aan de bouw van 63,900 nieuwe woningen. In 2018 werd iets rustiger aan gedaan, toen startte de bouw van 52.000 nieuwe Zweedse woningen.

Deze nieuwbouw cijfers zijn niet 1-op-1 te vergelijken met de Nederlandse, want het CBS kijkt hier vooral naar gerealiseerde woningen, maar in 2018 werden in Nederland 66.585 woningen bij gebouwd.

Benieuwd naar álle details van de Zweedse woningmarkt? Dan vindt u hier het laatste rapport over de hypotheekmarkt van de Zweedse bankenvereniging.