Bouwend Nederland: “Huis onder water? Niets aan de hand (zolang je niet gaat scheiden)”

Uw organisatie trad vanochtend naar buiten met het nieuws dat u vindt dat de huidige regels te streng zijn, waardoor starters moeilijk een huis kunnen kopen. Wat schort eraan?
Het Nibud is een integere organisatie, maar aan de huidige formule kleven toch wel wat haken en ogen. Ze gaan uit van gemiddelde huishoudens met een bepaald uitgavenpatroon. Op die manier heb je altijd te maken met middeling. Maar geen enkel huishouden is hetzelfde. En bovendien: als starter is de kans groot dat je straks meer gaat verdienen. Met dat soort zaken wordt nu geen rekening gehouden.

Pleit u dan voor meer maatwerk?
Ja, daar zou het in principe op neer moeten komen. Volgens minister Blok hebben geldverstrekkers die ruimte ook wel, mits het goed wordt onderbouwd. Maar in de praktijk wordt die ruimte nauwelijks benut. Waarschijnlijk omdat het voor hen teveel administratieve rompslomp betekent. En misschien ook wel omdat de toezichthouder te kritisch is.

Meer maatwerk zegt u. Zouden we dan ook apart de uitgaven moeten kunnen meenemen in de berekening?
Ik wil natuurlijk de bestaande formule niet helemaal over de kop trekken, maar ben er wel voorstander van om dat soort zaken mee te laten wegen. Het is toch gek dat wanneer je een energiezuinige woning koopt en dus lagere onderhouds- en verbruikskosten hebt, je toch in dezelfde categorie wordt geplaatst als je buurman met een niet-energiezuinige woning.

Maar u bent het er wel mee eens dat productie van meer nieuwbouw ook een mogelijkheid zou zijn om de woningmarkt voor starters toegankelijker te maken?
Zeker. Financierbaarheid is één factor; dat hebben we nu dus laten onderzoeken. Maar inderdaad kunnen we door het aanbod aan te passen, ook de markt manipuleren.

Productie van nieuwbouw is een taak van uw achterban. Daar is ook wel eens kritiek op geleverd: de productie zou te traag verlopen als gevolg van ondercapaciteit. Probeert u met dit onderzoek niet de aandacht van dat probleem af te leiden?
We hebben in de crisis inderdaad met gedwongen ontslagen te maken gehad en daar dragen we nog steeds de lasten van. Maar ondercapaciteit is niet de grootste veroorzaker van lagere productie. Bureaucratie leidt ertoe dat het lang duurt voordat locaties beschikbaar komen. We moeten vaak lang wachten op de betreffende gemeente. En de grondprijs zou ook wel wat omlaag mogen.

Voorzitter van Bouwend Nederland, Maxime Verhagen, stelde in een reactie op het onderzoek dat Nederland ook tijdens de crisis gewoon zijn hypotheek bleef betalen. Bagatelliseren jullie hiermee niet de gevolgen van de crisis toen er een miljoen huizen onder water stonden en 100.000 mensen een betalingsachterstand hadden?
Die problemen kwamen vooral doordat de waarde van de woning was gedaald. Zolang huizenbezitters niet scheiden, arbeidsongeschikt worden of vanwege hun werk bijvoorbeeld moeten verhuizen, is er niets aan de hand en kunnen ze gewoon hun woonlasten betalen.

Dat zijn nogal wat mitsen en maren. Zeker als je bedenkt dat zo’n dertig procent van de relaties eindigt in een scheiding.
Er is inderdaad een groep die met gedwongen verkoop te maken krijg. Maar ook tijdens de crisis vielen die aantallen mee. Bovendien worden de meeste hypotheken met NHG verstrekt. Je houdt altijd een bepaald percentage huiseigenaren dat risico loopt.