Nu we de kredietcrisis achter ons hebben gelaten lijkt de weg vrij voor bepaalde initiatieven binnen de hypotheekbranche die enige tijd in de ijskast hebben gestaan. Islamvriendelijk financieren is daar een mooi voorbeeld van. Maar waar moet een hypotheekvorm die als islamvriendelijk wordt beschouwd aan voldoen? We spraken erover met Sharif Soliman, advocaat bij NautaDutilh en expert op het gebied van Islamic finance.
De islam schrijft niet alleen voor wat moslims mogen eten, dragen of wanneer ze moeten bidden; ook het financiële systeem is aan voorwaarden verbonden, zo geeft Sharif Soliman aan. Hij is advocaat bij NautaDutilh en bracht in mei vorig jaar het boek Islamitisch financieren. Civielrechtelijke en toezichtrechtelijke mogelijkheden in Nederland uit. “Een voornaam punt dat hierin terugkomt is het verbod op riba, wat we voor het gemak kunnen zien als een verbod op rente.” Wat is er dan mis met dit financiële aspect, wat binnen het moderne economische systeem haast niet valt weg te denken? “Binnen de islam is het een voorwaarde dat je iets moet toevoegen om winst te mogen maken. Rente over geldleningen heffen hoort daar niet bij; je maakt geld met geld, niet door zelf iets te ondernemen of te creëren.”
Maar zijn er dan alternatieve beschikbaar op de Nederlandse markt? “Nee. Diegene die dit probleem wil oplossen, zal met een volledig nieuw product moeten komen, want op dit moment is er nog geen islamvriendelijke variant beschikbaar”, erkent Soliman. Nederland loopt wat dat betreft achter op bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, waar wél ‘halal’ financiële producten verkrijgbaar zijn.
Murabaha
Maar waar moet een islamvriendelijke variant volgens Soliman dan aan voldoen? “Eén van de alternatieven is de murabaha, een constructie waarbij een financiële instelling, bijvoorbeeld een bank, een woning koopt en deze vervolgens, met opslag, doorverkoopt aan de klant.” Met opslag? Is dat dan geen verkapte vorm van rente? “Binnen de islam is het wél toegestaan om een compensatie te ontvangen voor gelopen risico’s. Aangezien de bank tijdelijk eigenaar van de woning wordt en daarmee het risico loopt dat de woning in waarde daalt (door bijvoorbeeld brand) voordat deze volledig aan de klant is verkocht, is een opslag gerechtvaardigd.”
Maar wat als iemand niet betaalt? Zaken moeten wel contractueel worden vastgelegd, om misbruik te voorkomen. Soliman: “Binnen Islamic finance is het passend om bijvoorbeeld vast te leggen dat iemand die te laat is met betalen een x-bedrag naar een goed doel over moet maken.” Zo profiteert niet de financiële instelling, maar wordt de samenleving er zelf beter van, want “dit extra kapitaal kan bijvoorbeeld worden geïnvesteerd in de natuur, het bestrijden van ziekte of bij het helpen van kwetsbare bevolkingsgroepen.”
Weg open
Met een inmiddels opgebloeide woningmarkt lijkt de tijd rijp voor een islamvriendelijke variant. “Eerdere experimenten vonden plaats aan de vooravond van de kredietcrisis, maar nu die achter de rug is, ligt de weg open”, oordeelt Soliman. De doelgroep is in ieder geval groot genoeg. “Er zijn bijna een miljoen moslims in Nederland, waarvan een deel principieel huurt, omdat kopen naar de regels van de islam niet mogelijk is. Daarnaast is er een aanzienlijke groep die al een hypotheek heeft, maar graag overstapt wanneer er eenmaal een islamvriendelijk alternatief beschikbaar is.”
Niet alleen voor moslims is een dergelijk financieel product interessant. “In het kader van duurzaamheid is islamitisch financieren interessant voor veel meer groepen binnen de Nederlandse samenleving. Geen boetebeding betalen, maar dit aan een goed doel schenken, is daar een mooi voorbeeld van. En behaalt een financiële instelling winst, dan moet een deel van deze opbrengst óók terugvloeien richting de maatschappij.”
En dat neemt weer een perverse prikkel weg bij financiële instellingen. “Islamvriendelijke financiers jagen mensen niet op met hoge boetes, want deze partijen hebben daar toch geen financieel belang bij. Wie daar wél van profiteren zijn bijvoorbeeld de verschillende goede doelen waar de boete aan moet worden betaald.”
Spraken we eerder met Sharif Soliman over de voorwaarden waar een islamvriendelijk financieel product aan zou moeten voldoen, deze keer is het de beurt aan een organisatie die inmiddels al enkele jaren bezig is een islamvriendelijke hypotheek op de markt te brengen. Mohamed el Bakali, oprichter van Albarakah Real Estate, praat ons bij over de mogelijkheden van dit hypotheektype.
De afgelopen maanden namen we de hypotheekmarkten in verschillende landen onder de loep. Wat waren de opmerkelijkste verschillen? In dit artikel zetten we de meest bijzondere zaken op een rijtje.
Hypotheekadviseurs zouden hun klanten vaker de optie moeten voorleggen om rentevaste periodes te mixen, in plaats van deze hypotheekrente meteen voor tientallen jaren voor maar één rentepercentage vast te leggen. Dit vindt financieel planner Ramón Wernsen, die zich hier al decennia geleden hard voor maakte. “De hypotheekadviseur moet hiervoor zijn klant wel goed kennen.”
Steeds minder mensen kopen een huis met Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Nog maar 69 procent van de huizen die binnen de kostengrens vallen voor een NHG-hypotheek worden gekocht met NHG, tegenover 88 procent in 2012. Dat meldt de stichting Waarborgfonds Eigen Woning (WEW). Recent gaf de Vereniging Eigen Huis aan dat zij de huidige NHG-premie/borgtochtprovisie van 1 procent van het hypotheekbedrag te hoog vindt. Wat vindt de markt? We vroegen het André van Luijk van Woonvisie Hypotheken en Martin Hagedoorn van CMIS Franchise.