Hoe gaat de hypotheekmarkt er in 2017 uitzien? [deel 1]

Wat worden volgens u de belangrijkste ontwikkelingen op de hypotheekmarkt in 2017?
Maandelijks meten wij de stemming van de consument op de woningmarkt: is het een goed moment om te kopen? Vanaf augustus t/m november stond de indicator op een all time high van 121 punten, een record sinds 2004. De neutrale waarde al is 100 punten; op het dieptepunt in de crisis stond hij op 51 punten. In december daalde de score van 121 naar 117, te verklaren door de rentestijging in november. De VEH denkt dat het aantal transacties nu op het hoogtepunt zit. Dat komt onder meer door het gebrek aan woningaanbod, met name in de stedelijke gebieden, en de onzekerheid over de rente. Op korte termijn lijkt het er niet op dat er een serieuze rentebeweging is, maar als de rente stijgt, ga je de aanscherping van de leennormen meer voelen.

Door de stijging van de prijzen en de strengere leennormen is een woning minder betaalbaar geworden voor starters. Dit wordt een steeds groter probleem. Positief is wel de verruiming van de schenkingsvrijstelling naar 100.000 euro, maar niet iedereen kan zo’n  bedrag missen. Jarenlang zijn de leennormen aangescherpt, maar door de lage rente heeft dat nog weinig effect gehad op de prijs. Als de rente wel stijgt, zullen huizen minder bereikbaar worden voor kopers.

Op de hypotheekmarkt zagen we het afgelopen jaar meer nieuwkomers, die een lage rente en ruimere voorwaarden bieden, maar zich wel vaak alleen richten op de standaard klant. Maatwerk is niet mogelijk. Dit is een ontwikkeling die ons zorgen baart.

Interessant is dat vooral de grootbanken concreet bezig zijn met concepten voor verduurzaming en financiering daarvan, bijvoorbeeld Rabo Groen Hypotheken. Dat zijn goede ontwikkelingen, maar er moet nog veel ontdekt worden via pilots: Hoe krijg je huiseigenaren in beweging om hun huis te gaan verduurzamen? Wat gaat echt werken?

Welke ontwikkelingen in hypotheekland baren u zorgen? En welke juicht u toe?
Al jaren maakt de VEH zich zorgen over het gebrek aan ‘verzilverproposities’. Ouderen moeten langer thuis kunnen blijven wonen; dat is overheidsbeleid. Daarvoor zijn soms aanpassingen nodig aan de woning, zoals een traplift of een uitbouw voor een extra slaapkamer op de begane grond. Vaak hebben ouderen hun geld in de stenen zitten en kunnen zij dat er niet uithalen om deze aanpassingen te doen. Er zijn wel initiatieven op dit gebied, maar die zou je je eigen moeder nog niet aanraden. Voor een verbouwing is al gauw 30.000 euro nodig. Ondanks een paar ton overwaarde, kunnen ouderen die vaak niet lenen vanwege een laag inkomen. Dit zorgt voor veel onbegrip en boosheid.

De nazorg staat nog in de kinderschoenen: hoe wordt de klant bediend na het afsluiten van de hypotheek? Dat moet proactiever. Met technologie kun je mensen attenderen, bijvoorbeeld als ze nog 5 procent rente betalen en het kan goedkoper. Het gaat om het bieden van persoonlijk relevante informatie. Daar liggen grote kansen voor het verhogen van de klanttevredenheid, maar er zijn nog slechts weinig adviseurs die hier een goede invulling aan geven.

Een uitdaging zal worden om mensen met een aflossingsvrije hypotheek in beweging te krijgen. Als ze dadelijk 65 zijn en hun hypotheek loopt af, dan moeten ze die terugbetalen: kunnen ze dat wel? Zeker als het pensioen tegenvalt, is dat mogelijk een probleem. Het is verstandig om daar eerder over na te denken, bijvoorbeeld door tussendoor af te lossen. Met toepassing van kennis uit de gedragswetenschappen moeten we bedenken hoe je mensen op deze momenten kunt activeren. Dat is een uitdaging voor de hele branche. Een ander punt is dat de aandacht voor mensen met betalingsproblemen verslapt: er zijn ongeveer 100.000 mensen die vier maanden of meer achterstand hebben. Ook zij moeten op een goede manier geholpen worden.

Positief is dat er meer mogelijkheden komen voor flexwerkers en zzp’ers om een hypotheek af te sluiten. Zzp’ers kunnen dat nu met NHG. Helaas biedt nog niet iedere geldverstrekker dit aan. Flexwerkers kunnen baat hebben bij de perspectiefverklaring: per 1 januari hebben negen uitzendbureaus zich aangesloten bij een pilot die is gestart door Randstad, Obvion en de VEH. In plaats van checken of iemand een vast contract heeft, kijk je vooruit naar het perspectief dat iemand heeft op de arbeidsmarkt: naar kwaliteiten, vooropleiding, branche en arbeidshistorie. Wij zijn een warm pleitbezorger van deze manier van beoordelen. Dit geeft ook veel meer zekerheid aan een geldverstrekker.

Wat gaat de Vereniging Eigen Huis anders aanpakken in 2017?
Onze eigen hypotheekadviesorganisatie gaat zelf ook concrete stappen zetten in proactief beheer. Zij gaan klanten vaker individueel benaderen, bijvoorbeeld over rentemiddeling. Onze hypotheekadviseurs gaan bovendien meer aandacht besteden aan verduurzaming van de eigen woning. Hoe financier je dat? Er zijn niet veel partijen die een overzicht hebben van alle mogelijkheden, wij hebben dat wel. Tot op heden krijgt verduurzaming nog heel weinig aandacht van hypotheekadviseurs.