Het ging bijna mis in 2012, maar geldverstrekkers hebben ervan geleerd

04 juni 2020 Leestijd ± 5minuten
Het ging bijna mis in 2012, maar geldverstrekkers hebben ervan geleerd

Binnen no-time zijn er noodmaatregelen genomen om te betalingsachterstand bij de hypotheek te beperken. Een groot verschil met hoe het er in 2012 aan toe ging. “We hebben als sector veel geleerd,” vindt Ellen Hensbergen die toen aan het financiële front stond en nu weer. “Die lessen kunnen we nu toepassen.”

Mensen die met enorme restschulden bleven zitten na een gedwongen verkoop, ex-partners die nog tijden bij elkaar bleven wonen omdat het huis te ver onder water stond en gedwongen woningverkopen. De schrijnende situaties stapelden zich op in de jaren na de crisis die begon in 2008. Gelukkig had een deel van de mensen ook toen al Nationale Hypotheekgarantie (NHG) afgesloten. Maar NHG had een grote uitdaging; zou er genoeg geld in de pot zitten? Hoe dan ook, lastige situaties waardoor zoveel geleerd én veranderd is, dat we ze in de huidige (aanstaande) crisis wellicht kunnen voorkomen?

 

Spannende tijden voor Ministerie van FinancIën en NHG

Tegenwoordig is Ellen Hensbergen directeur van MUNT Hypotheken, maar in 2012 ging ze net aan de slag bij NHG. Dat moet toch een bijzondere tijd zijn geweest?

“Het was in ieder geval een tijd waarin het Ministerie van Financiën en NHG voor een grote uitdaging stonden. We waren al een paar jaar op weg in de crisis en het aantal mensen met een betalingsachterstand op hun hypotheek bleef maar toenemen. En het einde was nog lang niet in zicht.”
 

Mensen met een betalingsachterstand en NHG, werden er in die tijd direct op gewezen dat ze terug konden vallen op deze garantie. Banken zaten op dat moment boven op de incasso en zetten mensen aan alle kanten onder druk om hun achterstand zo snel mogelijk te betalen. Als de druk hoog oploopt lukt het mensen vaak wel één keer om nog ergens geld vandaan te halen, maar uiteindelijk houdt het op en komen mensen alleen maar in grotere problemen. Dat gebeurde ook in 2012 en betekende in veel gevallen zo snel mogelijk het huis verkopen. De restschuld werd dan overgenomen door NHG. Maar werd er niet te snel overgegaan tot dit laatste redmiddel?
 

Hensbergen vindt van wel. “Het punt was dat we er in de praktijk soms achter kwamen dat een verkoop met restschuld, niet nodig was geweest. Het doel van aansturen op snelle verkoop was om de schuld zo min mogelijk te laten oplopen. Dat is natuurlijk slim, maar op langere termijn is woningbehoud vaak veel aantrekkelijker. Ten eerste voor de klant zelf, maar uiteindelijk ook voor de geldverstrekker - de kans is dan veel groter dat de hypotheekschuld volledig wordt afgelost. Uit dat inzicht hebben we de regelingen voor beheer situaties van vandaag ook overgehouden.”
 

Groot risico: geen toetsing door de geldverstrekker zelf

Maar ook hypotheekklanten mét NHG hadden het in die tijd soms lastig. Dat lag niet zozeer aan NHG zelf, maar wel aan het traject dat daaraan vooraf ging. Er kwamen namelijk ook gevallen aan het licht waarbij mensen hun huis verkochten met een restschuld en vervolgens toch geen aanspraak konden maken op de garantie. Dat maakte de verwarring en onzekerheid compleet. Banken hadden in die tijd vooral focus op ‘zo min mogelijk schade’ en stuurden mensen linea recta richting verkoop ‘als er toch NHG was’. Daarbij werd dan niet eerst gekeken of dat nodig was, of de beste optie.
 

Hensbergen vindt dat daar gelukkig hele goede lessen uit getrokken zijn, die tot vandaag een heel positief effect hebben. “Er waren inderdaad mensen die aanspraak maakten op NHG, die nog best andere opties hadden dan verkoop met restschuld. Het rare was dat dat simpelweg nog niet getoetst was. Het betekende wel dat mensen dus niet aan de NHG-voorwaarden voldeden en ze alsnog bleven zitten met een restschuld. Een hele vervelende boodschap en we zagen binnen de sector gelukkig ook dat hiervoor een oplossing moest komen. Toen hebben we de beheertoets ontwikkeld. Een middel waarmee vooraf - ook voor mensen met NHG - werd gekeken of er niet nog andere opties waren dan verkoop.”
 

De beheertoets is vervolgens ook verplicht gesteld door NHG. Hierdoor moesten geldverstrekkers ook de verantwoordelijkheid nemen om bijzonder beheer op te zetten voor mensen met NHG. Dat was er in veel gevallen gewoon niet. Hier is ook de ontwikkeling begonnen waarbij geldverstrekkers zich steeds meer richten op behoud van de woning - en niet meer gaan voor ‘het snelle geld’ bij verkoop.
 

Oplossingen die ook in deze crisis gaan helpen

Tot de dag van vandaag wordt de beheertoets gebruikt en daar is Hensbergen, ook in haar huidige rol als geldverstrekker, erg blij mee. Goed beheer van probleemsituaties, voorkomt dat mensen zonder meer hun huis moeten verkopen. Bij bijzonder beheer wordt de situatie al vroeg in het traject doorgelicht, om verdere achterstanden te voorkomen. Er kan veel gerichter gezocht worden naar een oplossing. In het geval van een scheiding kan bijvoorbeeld gekeken worden of één van de partners op de daadwerkelijke lasten toch de hypotheek kan overnemen. En is er een budgettair probleem? Dan kan er een budgetcoach worden ingeschakeld. Dat is de meest ideale situatie, waarin de geldverstrekker écht meedenkt met de klant. Er zijn echter ook nu nog geldverstrekkers die minder naar oplossingen voor klanten kijken - en meer of ze nog wel binnen de regels van de AFM blijven. Zonde vindt Hensbergen dat, want de geleerde lessen zijn juist nu cruciaal.
 

“Hoe diep de crisis is waar we in gaan vallen, ik heb geen idee. De ene dag zie ik mooie initiatieven en denk ik: komt goed. De volgende dag valt er weer een bedrijf om, waardoor ik het wat minder positief zie. Daar ben ik niet de enige in, we hebben nu eenmaal geen vergelijkingsmateriaal of glazen bol. Wel zijn er de lessen die we onder andere leerden uit die situatie in 2012.”
 

Eerste noodhulp is er, nu de lange termijn nog

Dat veel mensen hun baan gaan verliezen is vrijwel onontkoombaar volgens Hensbergen. Dat zal op termijn ook wel weer opgelost worden, maar mensen moeten dat financieel wel kunnen overbruggen. De eerste crisismaatregelen vanuit geldverstrekkers, zoals drie maanden pauze van aflossing, zijn ingezet. Soms schoorvoetend en met vertraging, maar de noodregelingen zijn er.  
 

Verderop in het traject moet vervolgens ook gekeken worden naar duurzame oplossingen voor de lange termijn, vindt Hensbergen. “Is het wegvallen van werk het probleem? Dan kunnen we begeleiding regelen die mensen helpt om zo snel mogelijk weer aan de slag te gaan. Maar ook andere life events kunnen een enorme impact hebben als mensen sowieso al financieel kwetsbaar zijn, ook daar moeten we kijken naar een duurzame oplossing vanuit bijzonder beheer. Hoe dan ook, we hebben belangrijke lessen geleerd waardoor we mensen nu beter kunnen helpen dan acht jaar geleden. We zijn als sector denk ik al een heel eind op de goede weg - en we zullen vast ook nog veel nieuwe dingen leren uit deze nieuwe crisis. Dat kan prima, zeker als je als geldverstrekker een stapje verder gaat dan enkel voldoen aan de AFM-regels.”


Lees ook
Heeft hypotheekadvies door banken nog bestaansrecht?
Column

Heeft hypotheekadvies door banken nog bestaansrecht?

Mark de Rijke is directeur van CMIS Franchise (De Hypotheekshop, Huis & Hypotheek en Hypokeur) bij CMIS Group. Een opvallende uitspraak van het Kifid zet hem aan het denken over de rol van hypotheekadvies door banken. En dan vooral over hoe duidelijk die rol is voor een consument. Hij deelt zijn gedachtegang graag met u in zijn column.

Is Funda de glazen bol voor de hypotheekmarkt? Dit zijn de vooruitzichten
Cijfers & onderzoeken

Is Funda de glazen bol voor de hypotheekmarkt? Dit zijn de vooruitzichten

Helemaal aan het begin van het huiskooptraject staat de zoektocht op Funda. Wat ziet directeur Quintin Schevernels in de bezoekcijfers van Funda? En kunnen op basis daarvan al voorspellingen gedaan worden over marktontwikkelingen voor bijvoorbeeld hypotheken?

Woningmarkt Drenthe: in coronatijd houden rust, ruimte en glasvezel aantrekkingskracht

Woningmarkt Drenthe: in coronatijd houden rust, ruimte en glasvezel aantrekkingskracht

Rust, ruimte en goedkope woningen. Dat zijn traditioneel redenen waarom mensen in Drenthe een huis kopen, vertelt makelaar en NVM-regiovoorzitter Gerben Zandbergen. Tegenwoordig is daar de goede digitale bereikbaarheid van de provincie bijgekomen. In de coronacrisis heeft Drenthe die aantrekkingskracht behouden, constateert hij.

Banken verliezen marktaandeel hypotheken: “De roze olifant die in de kamer staat”
Opinie

Banken verliezen marktaandeel hypotheken: “De roze olifant die in de kamer staat”

Eerst waren het de FinTech ontwikkelingen die het betalingsverkeer via banken ondermijnden. Nu verliezen banken ook nog terrein op het gebied van hypotheekverstrekking. De rol van banken verandert in rap tempo.

Nieuwsbrief

Als eerste de achtergronden bij het hypotheeknieuws lezen? Benieuwd naar opinies uit de markt? Een voorsprong nemen op je kennistest-tegenstanders? Meld je aan voor de nieuwsbrief en je mist nooit meer iets op www.kop-munt.nl

 

Om u beter en persoonlijker te helpen, gebruiken wij cookies en vergelijkbare technieken. Als u verder gaat op onze website gaan we ervan uit dat u dat goed vindt. Meer weten? Lees dan de privacy policy.