Bij de meeste stellen die uit elkaar gaan, wil een van de twee in het huis blijven wonen. Om dat voor elkaar te krijgen, moet wel flink wat worden geregeld. Het belangrijkste is dat de hypotheek op één naam komt. Om dit in goede banen te leiden, moet de adviseur die een scheidend stel begeleidt kennis van zaken hebben. Daar schort het in de praktijk nog wel eens aan.
Echtscheidingsadviseur Martin Barkel ziet het regelmatig mis gaan bij mediators zonder financiële achtergrond. Hij is bestuurslid van het Register Financieel Echtscheidingsadviseurs (RFEA) en vertelt hoe hij aankijkt tegen zijn collega’s.
Waar ben jij in je werk de meeste tijd aan kwijt?
“Ik denk dat de helft van mijn mediationtijd opgaat aan complexiteit van onze wet- en regelgeving voor mensen die gaan scheiden. De bijleenregeling, verplicht aflossen om aan de norm te voldoen en de regels waaraan de bank zich moet houden. Dat maakt het bijna een Gordiaanse knoop. Ik begin altijd met de regeling voor de kinderen, daar ben ik dan twee uur mee bezig. Daarna is het voornamelijk richten op de vraag hoe we het met de hypotheek gaan doen? Vaak is de hoogte van het inkomen zelf niet zo’n probleem. Alleen is er altijd wel een ander minpuntje: partneralimentatie, (gedeeltelijke) afkoop van een polis, of net minder dan tien jaar voor de pensioendatum zitten waardoor iemand pensioeninkomen moet aantonen. Dat maakt het complex.”
Dat betekent dat de mediator die dit allemaal begeleidt flinke financiële kennis moet hebben?
“Ja, ik vind het heel knap dat er in Nederland mediators zijn die puur op het intermenselijk contact zitten. Je krijgt dan dat zij een convenant maken waarin ze bijvoorbeeld de achterblijvende partij de schulden toebedelen of het pensioen gaan verevenen, terwijl dit als inkomen voor de hypotheek nodig is en er andere oplossingen voorhanden zijn. Klanten kunnen dan klem komen te zitten bij het aanpassen van de hypotheek. Dan valt het hele kaartenhuis in elkaar en komt er spanning op het gezin te staan. Advocaten doen dat ook. Ze kijken wie het huis krijgt, wie de inboedel en verdelen alles keurig, maar vervolgens moet het wel door de hypotheekadviseur kunnen worden uitgevoerd.”
Een scheidend stel zit al snel verkeerd?
“Ik krijg vaak mensen die ergens anders al drie sessies hebben gehad en dan nog niet weten of ze in het huis kunnen blijven. Dat maakt de druk dan alleen maar groter, want als mensen gedwongen worden om het huis te verkopen, moeten ze twee nieuwe woningen hebben. Een woning is al amper te vinden, want je krijgt niet snel met voorrang een huurwoning. Zelfs niet met kinderen, en kopen is, zeker in de grote steden, een gekkenhuis.”
Zou er altijd een financieel of hypotheekadviseur betrokken moeten zijn?
“Eigenlijk zouden alle mediators geregistreerd financieel echtscheidingsadviseur (RFEA) moeten zijn of toch minimaal erkend hypotheekadviseur. Wat ook kan is dat een advocaat eerst een contourennota maakt en zijn cliënten dan naar een financieel echtscheidingsadviseur stuurt met de vraag of het uitgevoerd kan worden zoals het er staat, en zo nee, hoe dan wel? Sommige snappen het wel en ik wil ook niet afgegeven op een hele beroepsgroep, maar er zijn er die geen kennis van de complexe fiscale wetgeving én de acceptatieregels van hypotheken hebben. Ik raad collega mediators dan ook altijd aan de opleiding financieel echtscheidingsadviseur te volgen.”