Digitale platformen, artificial intelligence, blockchain: ook binnen de financiële dienstverlening heeft men er de mond vol van. Maar in hoeverre gaan hypotheekadviseurs in de (nabije) toekomst echt met de toepassingen van deze moderne technologieën te maken krijgen? Maurits Olijve, managing director bij consultantbureau Accenture besprak met Kop-Munt zijn visie op de hypotheekmarkt.
De Nederlandse hypotheekmarkt is in verschillende opzichten uniek. “We hebben bijvoorbeeld heel veel kapitaal uitstaan bij pensioenfondsen en niet bij banken”, plaatst Maurits Olijve het bijzondere karakter van ‘onze’ hypotheekmarkt in internationaal perspectief. Als managing director van Accenture komt hij veel bij financieel dienstverleners, zoals banken en verzekeraars, over de vloer en weet hij precies wat er leeft binnen de sector. Olijve: “Doordat veel geld ook bij andere instellingen uitstaat, is er in Nederland ook plaats voor alternatieve hypotheekverstrekkers, zoals MUNT Hypotheken.”
De markt, wetgeving en fiscaliteit bieden, in tegenstelling tot andere Europese landen, ook de ruimte voor het aanbieden van execution only. Olijve: “In Engeland bestaat er bijvoorbeeld Habito, een online mortgage broker die in vijf minuten een overzicht geeft van hoe iemands hypotheek eruit kan komen te zien. “ Maar het volledig online afsluiten van een hypotheek, dat mag niet. “In Engeland moet er altijd nog een menselijke adviseur aan te pas komen”, verklaart Olijve. In Nederland is de hypotheekmarkt in essentie erg overzichtelijk. Olijve: “Annuïtair of lineair, dat zijn de twee smaken waar iemand, die voor hypotheekrenteaftrek in aanmerking wil komen, in Nederland voor kan kiezen.” Maar Olijve verwacht niet dat dit betekent dat execution only een vlucht krijgt. “Er is in Nederland maar een beperkte groep mensen die over voldoende kennis beschikt om dit te kunnen doen. Dus ik verwacht niet dat het aantal execution only-hypotheken een vlucht gaat nemen. De complixiteit in de advisering zit in de personale fiscale situatie, en minder in het hypotheekproduct”
Hybride
Maar goed, de vrij overzichtelijke Nederlandse hypotheekmarkt biedt wel mogelijkheden voor het toepassen van moderne technologieën. “Die zullen allereerst worden toegepast bij vooraf relatief voorspelbare hypotheekaanvragen, zoals mensen die in loondienst zijn, geen schulden hebben, et cetera. Pas wanneer dat vlekkeloos verloopt, komen meer ingewikkelde aanvragen in beeld.” Denk bijvoorbeeld aan ondernemers. Welke technologieën dit dan zijn? Olijve: “Artificial Intelligence kan hier al een belangrijke rol in gaan spelen.” Machine learning die veel data al vooraf kan voorspellen en het risico voor hypotheekverstrekkers al op voorhand betrouwbaar kan inschatten kunnen een dankbare bijdrage leveren binnen het aanvraagproces. Olijve: “We hebben het dus over een hybride mix tussen digitaal gegevens aanleveren, waar de hypotheekadviseur vervolgens mee aan de slag kan.” Met uiteenlopende voordelen voor beide kanten. “De doorlooptijd is korter, wat ook weer de advieskosten verlaagt”, aldus Olijve.
Maar als we het hebben over aanleveren van documenten en gegevens, welke rol gaat blockchain dan spelen? Immers: binnen de blockchain staat alles al in het systeem. Van loonstroken tot taxatierapporten: documenten en gegevens hoeven binnen deze technologische toepassing niet meer apart door de adviseur opgevraagd en door de klant aangeleverd te worden. Maar Olijve is in dit opzicht behoudend. “Om dit werkend te krijgen moet álle partijen, van geldverstrekker tot taxateur, zich aansluiten en vlekkeloos met elkaar kunnen communiceren. In mijn ogen is de blockchain nu nog te voorbarig.” Laten we ons ook niet kapot staren op ‘technologie as a whole’, geeft Olijve aan. “Technologieën moeten nog steeds bewijzen dat ze beter zijn dan het menselijke advieswerk.”
Wel verwacht hij dat gewenning een grote rol gaat spelen in het accepteren van technologieën als partijen die in de bestaande adviesbehoeften voorzien. “De huidige groep volwassenen die hypotheekaanvragen indient heeft nog steeds behoefte aan menselijk contact. Maar de volgende generatie zal al veel meer gewend zijn aan volledig digitale diensten.” De analoge kanalen zijn voor hun iets uit een ver verleden, digitaal is voor hen veel meer de standaard.
Financiering
De pensioendialogen die nu nog steeds worden gevoerd, plaatsen de hypotheek in een ander (toekomstig) daglicht. Het aanvullende pensioen zoals we dat nu nog kennen gaat op de schop. Tegelijkertijd worden mensen gedwongen de hypotheek af te lossen. Olijve: “De koopwoning kan daarom weleens in toenemende mate als een voorname vorm van pensioenverzekering dienen. Maar wat als je een huurwoning hebt? Dan heb je jarenlang geld gepompt in de Nederlandse economie, zonder dat je daar op het gebied van pensioen van profiteert. Is het dan niet eerlijker om bijvoorbeeld woningbezit zwaarder te belasten, om daarvoor te compenseren?”
Wishfull thinking, maar iets waar in de nabije toekomst én binnen de huidige pensioendiscussies zeker wel over nagedacht mag worden.
Vanaf vorig jaar is het veel makkelijker geworden om een aflosproduct af te kopen. Een consument moest altijd minstens vijftien of twintig jaar inleggen voor hij zijn opgebouwde vermogen kon gebruiken voor aflossing. Sinds vorig jaar zijn de regels voor deze zogenaamde ‘tijdklemmen’ flink versoepeld. Dennis van Lieshout van Freek Hypotheek in Eindhoven deelt zijn ervaring hoe consumenten op deze verandering reageren.
Door het (verplicht) aflossen daalt de verhouding tussen woningwaarde en hypotheekschuld. Dit betekent dat risico-opslagen op zeker moment kunnen vervallen. Veel huiseigenaren weten dit alleen niet, waardoor ze soms jaren onnodig extra rente betalen. De Consumentenbond en de VEH willen dat dit verandert en hebben hun pijlen gericht op de hypotheekaanbieders, maar ze zien ook een rol voor de hypotheekadviseur.
Bij de meeste stellen die uit elkaar gaan, wil een van de twee in het huis blijven wonen. Om dat voor elkaar te krijgen, moet wel flink wat worden geregeld. Het belangrijkste is dat de hypotheek op één naam komt. Om dit in goede banen te leiden, moet de adviseur die een scheidend stel begeleidt kennis van zaken hebben. Daar schort het in de praktijk nog wel eens aan.
Erik Teunisse is al 22 jaar franchisenemer van de Hypotheker, met twee vestigingen: in Harderwijk en in Dronten. Zijn klantenbestand bestaat voor een groot deel uit doorstromers en overstappers. MUNT Hypotheken scoort goed bij de laatste doelgroep. “MUNT heeft het proces voor het oversluiten van hypotheken makkelijker gemaakt. Daar hebben ze een gat in de markt gezien. Je ziet dat andere hypotheekaanbieders dit voorbeeld nu volgen.”