Het kabinet heeft eerder dit jaar een plan gelanceerd om een deel van het pensioen te gebruiken voor de eigen woning. Wat in die plannen ontbrak maar er wel in zou passen: bouwsparen, fiscaal gunstig sparen voor de aankoop van een woning.
Nico Rietdijk, directeur van de NVB BOUW, de branchevereniging voor de bouw is, in zijn eigen woorden een ‘warm voorstander’ van bouwsparen. Begin jaren negentig ging hij al naar Duitsland om te kijken hoe het systeem daar werkt. Hij vertelt wat de voordelen zijn van bouwsparen en waarom het er toch niet van komt.
Waarom bent u een voorstander van bouwsparen?
“Bouwsparen heeft veel voordelen. Dankzij de hypotheekrenteaftrek wordt lenen in Nederland nu beloond en sparen eigenlijk afgestraft. Dat is toch een gekke situatie als je het van buitenaf bekijkt. Diep in ons hart willen we allemaal toe naar een systeem dat lenen minder loont dan sparen. Dat kan met bouwsparen. Daar komt bij dat de hypotheekrenteaftrek er een keer aan gaat. We kunnen ons daartegen verzetten maar de richting ligt vast, bouwsparen is dan een goed alternatief. Tenslotte werk je zo ook aan de stabiliteit van de woningmarkt.”
Hoe draagt bouwsparen daaraan bij?
“Mensen met schulden reageren veel extremer als het economisch tegenzit. Banken idem dito en als zij niet in paniek raken is het onze overheid zelf wel. Dat is in de kern de reden dat onze bouwsector in de crisis veel hardere klappen heeft opgelopen dan bouwers in Duitsland. Ik ben ervan overtuigd dat als wij 25 jaar geleden bouwsparen hadden ingevoerd, de dreun tijdens de crisis niet zo heftig was geweest.”
Stond het onderwerp 25 jaar geleden al op de agenda?
“In 1990 was er net als nu heel veel kritiek op de hypotheekrenteaftrek. Men vond die niet langer houdbaar en er werd op gewezen dat andere landen geen hypotheekrenteaftrek hadden. Het klopte dat men in andere landen lenen niet beloonde maar men beloonde sparen wel. In de kern komt dat op hetzelfde neer, alleen is het vertrekpunt anders. Toen hebben we gezegd dat we eens moesten gaan kijken in Duitsland. We hebben ons met een groepje van de overheid en enkele organisaties laten bijpraten. Ik kwam daar heel enthousiast vandaan.”
Waarom heeft dat toch nergens toe geleid?
“Op een of andere manier zakte de discussie over de hypotheekrenteaftrek weer weg. Pas decennia later zijn de eerste maatregelen genomen. Daar komt bij dat de invoering een hele lange transitieperiode heeft. Als je vandaag begint, gaat er een tijd overheen voor mensen het kapitaal voor een eigen woning beschikbaar hebben. Als het gaat om maatregelen op de woningmarkt, moet je ook heel voorzichtig zijn; die moet je uitsmeren in de tijd. Desondanks kan bouwsparen nog steeds een machtig mooi instrument zijn dat volledig past bij de huidige tijdsgeest.”